Archief

September 2022

Op veel bomen zie je al wat dorre bladeren zitten, sommige zijn zelfs al bijna kaal. Er zijn weinig dieren die jagen op dorre bladeren, en daarvan maken sommige vlinders heel slim gebruik. Door duizenden jaren aan evolutie hebben zij een fantastische vermomming verkregen: ze lijken precíes op een dor blad. Ze hebben zelfs bladnerven en kleine verkleuringen en imperfecties. Geen twee van deze vlinders zijn hetzelfde en sommige exemplaren bootsen een schimmel op het blad na, zoals meeldauw, dat levensecht lijkt. Het geslacht vlinders met deze ongelofelijke camouflage heet Kallima, of bladvlinder, en er komen verschillende soorten van in Azië voor. Het Missiemuseum heeft in het vlinderkabinet een prachtige selectie bladvlinders uit verschillende gebieden.

Wanneer en hoe deze vlinders het Missiemuseum zijn binnengekomen weten we niet precies. In het museumarchief dat honderden lijstjes Latijnse namen van vlinders en insecten bevat, in piepklein oud-Duits handschrift, is het zoeken naar een speld in een hooiberg. De vlinderkast zelf biedt wel enig soelaas, de vlinders links en rechtsonderin de kast zijn in de jaren ’70 verzameld op de hoogvlaktes van Maleisië (respectievelijk op 1200 en 1600 voet), een recente toevoeging dus. Deze soort heet Kallima paralekta, en wordt door de beroemde evolutionair Alfred Russel Wallace genoemd als één van de beste voorbeelden van beschermende camouflage door natuurlijke selectie.

De andere twee vlinders met een labeltje zijn ouder, een zwartinkten handschrift beschrijft de Kallima limborgii en de Kallima horsfieldi. Soorten die respectievelijk op Java Indonesië en op Sri Lanka zijn verzameld. Die eerste soort is zelfs gedateerd, die is in 1911 verzameld. Dit is twintig jaar voordat het museum in haar huidige vorm opende, maar wel in een periode dat Broeder Berchmanns al actief was. Het is dus goed mogelijk dat deze vlinder sinds de opening van het museum bij ons in het vlinderkabinet te zien is.

De ‘andere’ kant van de vlinders, met glanzend blauw en fel oranje, is opvallend mooi. Maar Alfred Russel Wallace beschrijft dat ze ‘zo gauw ze tussen de dode bladeren zijn geland praktisch onzichtbaar zijn, en lukt het niet om ze weer terug te vinden. Je ziet ze pas als ze weer wegvliegen’. Ondanks hun schoonheid springen de ‘open’ bladvlinders er tussen de honderden schitterende exemplaren in het vlinderkabinet van het Missiemuseum niet zo uit. Dorre bladeren echter, heb je hier zo gespot.