Archief

De koala

De koala is een beroemd dier uit Australië. De veelgebruikte term koalabeer klopt eigenlijk niet, omdat het geen beer is maar een buideldier. In het Missiemuseum is als sinds jaar en dag een prachtig exemplaar van dit dier te bewonderen, met een jong op de rug. 

Hoe het precies in het Missiemuseum terecht is gekomen, is nog een onbeantwoorde vraag. Het wordt al genoemd in rondleidingen van de eerste conservator, broeder Berchmans, uit 1931. Hierin wordt overigens de hele sectie Australische dieren besproken. Maar een Australische missiepost van de Steyler missionarissen die het museum bevoorraadde was er destijds niet, dus ze zijn waarschijnlijk niet rechtstreeks uit Australië opgestuurd. Wel was er een buitenpost van de missie op Papoea-Nieuw-Guinea gevestigd. Echter turend naar de lijsten van handgeschreven zendingen, vanaf die locaties, lijken daar geen Australische dieren tussen te zitten. 

In 1930 heeft het Missiemuseum de inboedel van een ander missiemuseum overgenomen. Dat van de Fransiscaner paters uit Watersleyde. Het was een grote, indrukwekkende collectie die nog steeds een aanzienlijk deel van de huidige dierenwereld van het Missiemuseum vormt. In deze collectie zaten wél Australische dieren en bij de overdrachtslijsten worden ook kangoeroes, oppossums en wombats genoemd. Dieren die vandaag de dag allemaal om de koala heen staan in het Missiemuseum, maar de koala zelf wordt niet genoemd. Gelukkig zit in ditzelfde archief één oud blauw schriftje, het ‘Tagebuch für Kurt Finken’. Hierin staat een handgeschreven beschrijving van de collectie uit Watersleyde en wél een koala met jong. Het zou wel heel toevallig zijn, dat dit ouder-kindpaar een andere is dan die sinds 1931 bij ons in de vitrine staat. Maar waarom het de verkooplijst niet heeft gehaald, is een raadsel.  

Zeker omdat het als bijzonderste dier uit deze streken wordt gepresenteerd door broeder Berchmans. Nu is koalabeer een onjuiste naam voor dit buideldier en de teddybeer is helemaal een vreemde keus. Toch noemt Berchmans het dier stellig ‘Teddybär’ in zijn geschreven rondleiding. Hij legt uit dat reproducties hiervan bij kinderen zeer geliefd zijn. Schattig is het kleintje op de rug die de buidel lang is ontgroeid. In het blad ‘Mooi Limburg, een tijdschrift voor den huiselijken haard’ van 31 januari 1931, wordt de term ‘teddybeer’ in een rapportage over het museum vlekkeloos overgenomen, vermoedelijk geïnformeerd door broeder Berchmans. Waar hij deze naam vandaan haalt zal misschien nooit meer duidelijk worden. Wel was de koala destijds inderdaad een populair onderwerp voor kinderspeelgoed. 

Zo lijkt het erop dat de teddybeer van broeder Berchmans natuurlijk uit Australië komt, maar waarschijnlijk ook uit het oude Franciscaner museum in Watersleyde.  

Foto: Jaques Peeters
 Foto: Archief Missiemuseum