Archive

November 2022

Het Missiemuseum is beroemd omdat het nog precies zo is als Broeder Berchmans het in 1934 achterliet: een overweldigende ervaring. Maar is er dan niks veranderd in al die tijd? De opstelling van de diergroepen is grotendeels ongewijzigd gebleven, maar bij de volkenkunde-vitrines is wel wat veranderd. Daar is nog wel eens wat bijgekomen in de loop der jaren. En eigenlijk geheel in de lijn van het verzamelen door de vroege missiebroeders. Ook latere SVD-missionarissen namen souvenirs mee die iets zeggen over de lokale cultuur of religie, maar ook over het succes van de missie, zoals christelijke voorstellingen in een lokale beeldtaal.

In de Afrika-vitrine staat dit fraai gesneden ivoren tafereel. Een scène uit het dagelijks leven in Belgisch Congo, waarschijnlijk op een plek waar palmolie een belangrijke industrie was. In september had het museum een bezoeker die het ivoren tafereel herkende uit het Museo Africano in Padua, Italië, waar ze een vergelijkbaar exemplaar hebben. Dat komt uit Mushie in Congo en is in het midden van de 20^e eeuw geproduceerd in een atelier waar veel van dit soort werken werden gemaakt voor de Europese markt, vooral voor koloniale tentoonstellingen. Ze stuurde ons een foto van het atelier in Mushie. Zouden we dan eindelijk een foto hebben van de maker van een van onze objecten?

We hebben het voorgelegd aan Julien Volper, conservator in het Afrikamuseum in Tervuren, België, het grootste kenniscentrum ter wereld over Centraal-Afrika. Hij zegt dat het heel moeilijk is om dit toe te schrijven aan een specifiek atelier, in een specifieke plaats. Er waren in die tijd op veel plaatsen in Congo dit soort ateliers van ivoorsnijders. En zegt hij, het zou net zo goed gemaakt kunnen zijn in Kikwit, waar de palmolie-industrie nog veel groter was dan in Mushie. En wat blijkt: de SVD zit sinds 1951 in Kikwit.

Dus helaas, de beeldsnijder op de foto is waarschijnlijk niet de maker van dit ivoren tafereel. Jammer, want er is al zo weinig vastgelegd over de makers van al dat prachtigs in het Missiemuseum.

Foto object: Bart Beurskens, 2022
Foto atelier: Francis Niffle, 1956